Hoogtepunten uit de geschiedenis van Gymvereniging ONA uit Slijk-Ewijk
Het was een dooie boel in Slijk-Ewijk, een slapend dorp, waar niets was te doen en het dorpshuis stelde ook niet veel voor. De inwoners hadden niet veel op met de toenmalige gemeente Valburg. ‘Ewik ligt in de gemeente altoos aan de leste mem’, aldus inwoner Jan Bouman. Het is 1969, wanneer in Slijk-Ewijk een dorpscommissie werd ingesteld, bestaande uit Jan Bouman, Wim Hoogsteder, Harrie Pinkster en Hans van Leeuwen. De laatste twee gingen aan de slag om een gymvereniging op te richten. En jawel, in 1971 kwam gymvereniging ONA (Ontspanning Na Arbeid) in Slijk-Ewijk van de grond. Hieronder volgt in het kort enkele hoogtepunten uit de geschiedenis van ONA.
De oprichting van ONA
Nadat in de herfst van 1969 in Slijk-Ewijk de eerste Dorpscommissie van de gemeente Valburg van start was gegaan, namen Harrie Pinkster en Hans van Leeuwen het initiatief om een gymvereniging van de grond te tillen. Belangstellenden kwamen in december bij elkaar in het verenigingsgebouw ‘Beatrix’ te Slijk-Ewijk. In 1971 was de oprichting van Gymvereniging ONA (Ontspanning Na Arbeid) een feit: Harrie Pinkster, Hans van Leeuwen, Jan Bouwman, Hennie Elings en Mientje Maters vormden het bestuur.
In de eerste jaren kreeg ONA onderdak in verenigingsgebouw ‘Beatrix’ aan de Dorpsstraat, voorheen openbare school. ONA was in eerste instantie een mannenaangelegenheid, maar al snel sloten zich ook Slijk-Ewijkse dames bij de vereniging aan. De eerste trainers waren de heren Tjooitink en Tieleman, later Ben Visser (hoofd van de R.K. school in Oosterhout) en de heer Rietveld uit Zetten. In 1982 nam Cor Fransen het stokje over tot op de dag van vandaag.
De gemeente Valburg verleende subsidie voor de aanschaf van gymtoestellen. Die had ONA in Nijmegen op de kop getikt bij het oude gebouw van kweekschool ‘De Klokkenberg’, dat werd afgebroken. Voor vierhonderd gulden kocht het bestuur een wandrek, klimtouwen, ringen, een brug en ander materiaal met een nieuwwaarde van twaalfduizend gulden. De gymtoestellen zijn met trekker en kar opgehaald. In het begin waren alleen volwassen mannen lid van ONA. Zij deden grondoefeningen en speelden volleybal. Het verenigingsleven in Slijk-Ewijk groeide en daarmee het gebruik van het verenigingsgebouw. Er was geen vaste bergruimte om de gymtoestellen op te bergen. Na het gymmen sjouwden de sporters de spullen op de trekker en namen die mee naar huis en andersom.
Op zoek naar een nieuw onderkomen
De Christelijke school uit 1896 aan de Dorpsstraat stond al enkele jaren leeg en was als onderkomen voor ONA met de nodige aanpassingen goed geschikt. Eigenaar, baron van Boetzelaer verhuurde het voor vijfhonderd gulden per jaar aan ONA. Met man en macht werkten vele vrijwilligers om het gebouw geschikt te maken. De opofferingsgezindheid, zelfwerkzaamheid en saamhorigheid in deze kleine gemeenschap was en is erg groot.
Op 20 november 1972 opende burgemeester Labree het gebouw van Gymvereniging ONA door over een evenwichtsbalk te lopen met hulp van Ine van Leeuwen en Hetty Pinkster om te voorkomen dat de burgervader zou vallen. Aansluitend was er een receptie en fancy fair.
De receptie vond plaats in het Beatrix gebouw met daarna een fancy fair waarvan de opbrengst bestemd was om de kosten van de verbouwing van de school te dekken. In 1975 kon ONA hun gebouw kopen voor ruim f 10.000, -. Harry Pinkster, medewerker bij de Bondsspaarbank, regelde daar een hypotheek en de inwoners hielden acties. Kortom, zo was ONA de enige vereniging in de gemeente Valburg met huisvesting in eigendom. In 1979 was sprake van een verhuizing van ONA naar een nieuw dorpshuis Beatrix annex sportzaal. Het dorpshuis kwam er; de sportzaal was voor Slijk-Ewijk een brug te ver en voor ONA bleef alles bij het oude. Op 10 december 1983 vierde ONA haar 12½ jarig bestaan. De vereniging telde toen negen jongeren en negenenveertig leden ouder dan negentien jaar. De vereniging draaide voorspoedig, maar in 1989 bleek het gebouw in slechte staat en voldeed niet meer aan de voorwaarden. De gemeente Valburg sprong gelukkig bij.
Kindergym
In 1993 was er behoefte om de kleinsten van Slijk-Ewijk te laten gymmen en zo geschiedde: peuters en kleuters waren welkom bij ONA, maar geschikte materialen ontbraken nog, zoals hoepels, blokken, kleine touwtjes en goede matten. De gemeente sprong bij en de 23 kleintjes waren er blij mee. Tijdens de festiviteiten rond het 1150-jarig bestaan van Euuic Silec in 2005 gaven alle groepen van ONA in het dorpshuis uitvoeringen o.l.v. Hetty ter Haar en Miranda Boshoven. ONA sloot de laatste jaren het seizoen van de kindergym af met de ‘Groene Zeepbaan’: een zeildoek op het schuine deel van de Waalbandijk en dan met groene zeep en water de dijk afglijdend.
Geboorte en ondergang van de ONA-loop
Waar een weddenschap in 1994 niet toe kan leiden. Twee ONA leden wedden wie het snelst om het ‘Gat van Hage’ in Slijk-Ewijk kon lopen. Dat is een zandwinningsplas die nu deel uitmaakt van een groot recreatieterrein. Die weddenschap leidde tot een jaarlijks terugkerend evenement met nationale allure, de ONA-loop. Het aantal deelnemers nam elk jaar toe, waardoor de ONA-loop al snel werd opgenomen in het landelijk hardloopboekje. Bij de tiende loop in 2003 meldden zich 136 deelnemers. De organisatie vergde voor bestuursleden en vrijwilligers veel werk, maar dat hadden ze er graag voor over. In 2000 kreeg ONA een enorme subsidie van 8275 gulden, uitgereikt door de Stichting Monuta in het kader: Spelen, bron van geluk. Geleidelijk aan nam de animo voor de ONA-loop af en in 2015 werd de laatste gehouden.
In mei 1996 bestond Gymvereniging ONA 25 jaar. Bij die gelegenheid is de gevelsteen uit 1896 met de tekst: ‘Uw woord is eene lamp voor mijnen voet en een licht op mijn pad’ gerestaureerd. Bij de bouw van de voormalige Christelijk school werd de steen in de voorgevel ingemetseld.
In 1998 bouwde ONA met vrijwilligers een magazijn aan het bestaande gebouw en die zelfredzaamheid met een fikse steun van de gemeente zorgde er in 2008 voor dat het gebouw van ONA werd gerenoveerd: nieuwe vloer en nieuwe pannen op het dak, verbetering van het sanitair, een nieuw keukenblok, nieuwe balken in de kleedruimte, kortom honderdduizend euro verder kon ONA weer vooruit. In 2017 vierde de toen 71-jarige Cor Franssen zijn 35-jarig jubileum als trainer bij ONA.
Het is nu 2022 en ONA is nog steeds springlevend: het jongste lid telt twee lentes oud en het oudste lid is 87 jaar.
Mjan van der Heijden en Dini Huijbers
Met dank aan Minie Pinkster, John Mulder en Hans van Leeuwen.